Wat is vrijheid voor jou?
Wat is vrijheid voor jou?
Deze week herdachten we onze doden en vierden we onze vrijheid. Dit jaar waarschijnlijk anders en voor velen intenser dan andere jaren. De lege pleinen, de eenzame sprekers, de trompetters op de brug maakten meer indruk dan de drukte van andere jaren. Ook het begrip vrijheid voelt dit jaar anders en daarover ging het veel.
Sluit niet uit
Arnon Grunberg sprak over niet
uitsluiten, nooit uitsluiten. In een mooie lezing koppelde hij zijn
verleden aan het nu en aan dreiging die voelbaar en merkbaar is in de
wereld, tenzij je je daarvoor afwendt. Iedereen kan kiezen om bij te
dragen aan het goede of om dat niet te doen.
Niet normaal vinden wat niet normaal is
Willem-Alexander
maakte indruk met een koninklijke, persoonlijke speech. Niet wegkijken.
Niet goedpraten. Niet uitwissen. Niet apart zetten. Niet normaal vinden
wat niet normaal is. Dat is een uitspraak om te onthouden en regelmatig
aan terug te denken.
Mag je corona met oorlog vergelijken?
Ook een
artikel van Floor Rusman in het NRC van 5 mei verwoordde prachtig een
overweging op vrijheid. Onze huidige corona-opsluiting is al regelmatig
vergeleken met de Tweede Wereldoorlog. Dat zou niet mogen, werd gezegd.
Juist wel, zei Floor Rusman. Vergelijken betekent niet gelijkstellen,
maar kijken naar wat er hetzelfde is en wat juist anders is.
Zoveel vrijheid
De vergelijking van de extra
vrijheden die wij hebben verworven sinds de dag dat onze voorouders
werden bevrijd, is imposant. Niet meer het juk van de verzuiling,
studeren ook mogelijk voor kinderen van ouders die daarvoor niet de
mogelijkheden hadden, de (maximaal) 5-daagse werkweek = veel meer vrije
tijd, mogelijkheden tot geboortebeperking, huishoudelijke apparaten,
internet en dat allemaal in een land waar de vrijheid van meningsuiting
tot het uiterste wordt verdedigd. We hebben zoveel vrijheden dat die
basis (vrijheid van dwang en onderdrukking) door veel mensen niet meer
bewust als vrijheid wordt ervaren. Dat hoort toch zo? Daar hebben we
recht op. En toch is het niet vanzelfsprekend. Niet op veel plekken op
de wereld en uiteindelijk ook niet bij ons.
Adel verplicht
Vrijheid is ook je bewust zijn dat
je niet alleen slachtoffer, maar ook dader kunt worden, zei Arnon.
‘Sobibor begon in het Vondelpark’, zei Willem-Alexander. ‘Adel
verplicht’, zeiden mijn ouders. Oftewel, als je het goed hebt en
begrijpt hoe dingen werken, dan betekent dat ook een
verantwoordelijkheid waar je niet voor weg mag lopen.
En ik doe het onbewust ook
Vergeet nooit hoe goed
je het hebt. Vergeet nooit dat je niet alleen op deze wereld bent om te
ontvangen maar juist ook om te geven. Dat de een de vrijheid niet meer
verdient dan de ander. En juist omdat het sluipend gaat, omdat je denkt
dat het jou niet zal overkomen dat je uitsluit, daar zit het gevaar in.
Daar heb ik veel over nagedacht deze week en me gerealiseerd hoe
gemakkelijk het is om een oordeel te hebben over iemand. Wandelend kom
ik (toch nog) behoorlijk veel mensen tegen en bij bijna iedereen die ik
zie, komt een gedachte op. En soms een hokje waar die persoon in mijn
hoofd ineens in zit. Zelden negatief, maar het is wel een hokje, waar
die persoon niet om heeft gevraagd, waarschijnlijk helemaal niet hoort
en dat ook totaal geen nut heeft. Ik ga oefenen, elke wandeling weer, om
hokjesvrij te bestaan.
Tompouce in de zon
Ik realiseer me steeds meer
dat niet-oordelen vooral mijzelf vrijheid oplevert. Die komt bovenop al
die vrijheden die ik al heb. Bijvoorbeeld op 5 mei in de stralende zon
een tompouce kunnen eten (dank je, buuf!) en kunnen discussiëren over
wat vrijheid is, maar ook over hoe je in vredesnaam zo’n oer-Hollands
gebakje eet. Dat is ook vrijheid voor mij.
Wat is vrijheid voor jou?
Naast alle grote
thema’s zijn het toch meestal vooral de gewone, dagelijkse dingen. Als
jij iemand bent die structureel zorgt voor een ander, is er een kans dat
je je regelmatig niet vrij voelt. Op mijn website vind je hierover meer
informatie. Als je naar aanleiding daarvan eens een gesprek wilt om te
verkennen of ik jou kan helpen je vrijer te voelen, dan hoor ik je
graag: suzan@wise-elephant-coaching.nl.